Στις 15 Ιουλίου ανοίγουν οι κάλπες – Σώμα με σώμα η «μάχη» Ζάεφ-Μιτσκόσκι – Τι σημαίνουν οι εκλογές αυτές για τη Συμφωνία των Πρεσπών και τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις Σκοπίων-ΕΕ
Η Αθήνα έχει το βλέμμα της προσηλωμένο στα Σκόπια, αναμένοντας την έκβαση των εκλογών. Σε περίπτωση ήττας του Ζόραν Ζάεφ, η Συμφωνία των Πρεσπών δεν μπορεί να ακυρωθεί επισήμως, αλλά δεν χωράει αμφιβολία ότι θα εκφυλιστεί, τη στιγμή που θα παροξυνθούν και οι εθνικιστικές τάσεις στη γειτονική χώρα. Η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, είναι σαφές ότι θα παίξει ρόλο στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος.
Στις 15 Ιουλίου είναι προγραμματισμένο να ανοίξουν οι κάλπες, τέσσερις μήνες δηλαδή μετά την προκήρυξή τους και το κλείσιμο του Κοινοβουλίου. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η περίοδος αυτή επισκιάστηκε από την πανδημία που ταλάνισε και συνεχίζει να ταλαιπωρεί την χώρα, έχοντας στοιχίσει την ζωή σε εκατοντάδες ανθρώπους.
Τόσο η Αθήνα, όσο και οι Βρυξέλλες αναμένουν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το εκλογικό αποτέλεσμα. Μόνο τυχαία δεν ήταν η παρέμβαση του αρμόδιου Επίτροπου για τη Διεύρυνση Όλιβερ Βαρχέι. Επικοινώνησε και με τους δύο υποψηφίους, τον Ζάεφ και τον Μίτσκοσκι, εστιάζοντας «στην ανάγκη για ελεύθερες, δίκαιες και χωρίς αποκλεισμούς εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία». Στις εκλογές αυτές θα συμμετέχουν 15 συνολικά κόμματα και συνασπισμοί κομμάτων. Τα δύο μεγαλύτερα είναι το κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDSM) του Ζόραν Ζάεφ και η αξιωματική αντιπολίτευση VMRO-DPMNE του Χρίστιαν Μίτσκοσκι.
Οι δύο αντίπαλοι παλεύουν με νύχια και δόντια. Η διαφορά, άλλωστε, είναι ισχνή, καθώς κινείται στα όρια του στατιστικού λάθους. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια το νικητή. Το κόμμα του Ζόραν Ζάεφ προηγείται με 1,6 μονάδες έναντι του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στην πρόθεση ψήφου, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα συγκεντρώνει ποσοστό 23,5%, ενώ το VMRO-DPMNE 21,9%. Ακολουθούν το συγκυβερνών και μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα στη χώρα, DUI του Αλί Αχμέτι με ποσοστό 6,4% και η αντιπολιτευόμενη «Συμμαχία για τους Αλβανούς» του Ζιγιαντίν Σέλα με 5%.
Είναι σαφές ότι η Αθήνα δεν επιθυμεί την επικράτηση του VMRO-DPMNE. Αυτό θα σήμαινε ότι η γειτονική χώρα θα άλλαζε ξανά τόνο, υιοθετώντας εθνικιστική ρητορική. Ακόμα, όμως, και αν έχανε ο Ζόραν Ζάεφ η επίσημη ακύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών δεν θα ήταν εφικτή. Ακόμη κι αν το VMRO-DPMNE ήθελε να τροποποιήσει το Σύνταγμα στο ζήτημα του ονόματος της χώρας, πέραν του ότι αυτό απαγορεύεται από τη Συμφωνία των Πρεσπών, είναι και πρακτικά αδύνατο λόγω των πολιτικών συσχετισμών.
Αυτό που πιθανότατα θα συμβεί είναι ο σταδιακός εκφυλισμός της, ο οποίος επίσης θα έφερνε σε δύσκολη θέση την ελληνική κυβέρνηση. Στην περίπτωση αυτή θα εγείρετο το ζήτημα του erga omnes, αλλά και άλλες πτυχές της Συμφωνίας, οι οποίες θα έμεναν ανενεργές. Η μη επικράτηση του Ζόραν Ζάεφ θα έθετε σε δυσχερή θέση και την ευρωπαϊκή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας, καθώς οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στον τομέα της δημόσιας διοίκησης και της Δικαιοσύνης πιθανότατα να επιβραδύνονταν ή ακόμα και να μην πραγματοποιούνταν καθόλου. Παρασκηνιακά τόσο το Βερολίνο, όσο και η Ουάσιγκτον έχουν προειδοποιήσει την εθνικιστική αντιπολίτευση να μην «παγώσει» πλευρές της Συμφωνίας και ιδίως το ζήτημα του ονόματος σε περίπτωση επικράτησής της.
